Adem hastalığının önemi ve özellikleri
Adem hastalığı, akciğerleri etkileyen ciddi bir enfeksiyon hastalığıdır. Adem hastalığına neden olan bakteri, Mycobacterium tuberculosis adı verilen bir türdür. Bu bakteri, enfekte kişiler öksürdüğünde, hapşırdığında veya tükürdüğünde havaya yayılır. Bir kişi sadece birkaç mikrop soluyarak enfekte olabilir. Adem hastalığı önlenebilir ve tedavi edilebilir bir hastalıktır. Adem hastalığının önemi, dünyada en çok ölüme neden olan bulaşıcı hastalıklardan biri olmasıdır. Her yıl 10 milyon kişi adem hastalığına yakalanmakta ve 1,5 milyon kişi bu hastalıktan ölmektedir. Adem hastalığı, HIV ile yaşayan insanların en önemli ölüm nedenidir ve aynı zamanda antibiyotik direncine de büyük katkıda bulunmaktadır. Adem hastalığı, dünyanın her yerinde ve her yaş grubunda görülebilir. Ancak adem hastalığına yakalananların çoğu düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşamaktadır. Adem hastalığı olan 8 ülke (Bangladeş, Çin, Hindistan, Endonezya, Nijerya, Pakistan, Filipinler ve Güney Afrika) küresel vakanın yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. Dünya nüfusunun yaklaşık dörtte birinin adem hastalığı bakterisi ile enfekte olduğu tahmin edilmektedir, ancak çoğu kişi hastalığa yakalanmayacaktır ve bazıları enfeksiyonu temizleyecektir. Enfekte olan ancak (henüz) hasta olmayanlar hastalığı bulaştıramazlar. Bakteri ile enfekte olanların %5-10’u hayatları boyunca adem hastalığına yakalanma riski taşımaktadır. Bağışıklık sistemi zayıflamış olanlar, HIV veya AIDS gibi durumları olanlar, beslenme yetersizliği veya diyabeti olanlar veya tütün kullananlar daha yüksek risk altındadır. Adem hastalığının belirtileri arasında uzun süren öksürük (bazen kanlı), göğüs ağrısı, zayıflık, halsizlik, kilo kaybı, ateş ve gece terlemeleri sayılabilir. Hastalığın tedavisi için genellikle antibiyotikler kullanılır ve tedavi edilmezse ölümcül olabilir. Bazı ülkelerde bebeklere veya küçük çocuklara adem hastalığını önlemek için Bacille Calmette-Guérin (BCG) aşısı verilir. Aşı akciğer dışındaki adem hastalığını önler ancak akciğerdeki adem hastalığını önlemez. Adem hastalığının yayılmasını önlemek ve enfeksiyon riskini azaltmak için şu adımları izlemek gerekir:
- Uzun süren öksürük, ateş ve açıklanamayan kilo kaybı gibi belirtileriniz varsa tıbbi yardım alın. Adem hastalığı için erken tedavi hastalığın yayılmasını durdurmanıza ve iyileşme şansınızı artırmanıza yardımcı olabilir.
- Artmış risk altındaysanız (örneğin HIV’iniz varsa veya adem hastalığı olan kişilerle evinizde veya iş yerinizde temas halindeyseniz) adem hastalığı enfeksiyonu için test yaptırın.
- Enfekte olduğunuzu öğrenirseniz doktorunuzun tavsiyelerine uyun ve tedavinizi tam olarak tamamlayın.
- Öksürürken veya hapşırırken ağzınızı ve burnunuzu bir mendille veya dirseğinizle kapatın ve mendili atın.
- Sigara içmeyi bırakın veya başlamayın, çünkü sigara akciğerlerinizi zayıflatır ve adem hastalığına yakalanma riskinizi artırır.