Şu anda içinden geçmekte olduğumuz küresel salgın durumu nedeniyle ve aldığımız sağlık tedbirlerini de göz önünde bulundurarak, agorafobi nedeniyle birçok kişi danışmaya gelmektedir. Agorafobi nedir? Sebepleriniz neler?
Agorafobi nedir?
Bu makaledeki başlıklar
Agorafobi etimolojik olarak terimlere atıfta bulunur Şimdi (kare) ve Phobos (fobi) gerçek anlamı “meydan korkusu” olup, “açık alan korkusu” olarak yorumlanmaktadır.
Agorafobi, kişinin halka açık yerlerdeyken, kalabalıklarla karşı karşıya kaldığında ve hemen güvenli bir yere (eve) kaçmanın zorluğuyla karşı karşıya kaldığında yaşadığı yoğun korku veya büyük kaygı tepkisini tanımlar. Bu korkunun bir sonucu olarak kişi, korkulan durumlardan kaçınır, bu durumlara büyük bir kaygıyla katlanır veya dayanabilmek için refakatçiye ihtiyaç duyar.
Mental Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı’na (DSM-5) göre agorafobi, aşağıdaki beş durumdan iki veya daha fazlasıyla ilgili yoğun bir korku veya kaygıdır:
- Toplu taşıma araçlarının kullanımı (otobüs, metro, tren, uçak…)
- Açık alanlarda bulunmak (marketler, köprüler, otoparklar…)
- Kapalı yerlerde bulunmak (tiyatro, sinema, mağazalar…)
- Sırada durmak veya kalabalığın içinde olmak
- Evden uzakta yalnız olmak
Agorafobisi olan kişilerde, panik benzeri belirtiler ya da diğer engelleyici ya da utanç verici belirtiler ortaya çıkarsa kaçmanın zor olabileceği ya da yardım bulunamayacağı düşüncesi nedeniyle bu durumlardan kaçınmak yaygındır. Bu tür durumlar agorafobisi olan kişilerde korku ve kaygıya neden olduğundan genellikle bunlarla baş edecek bir refakatçinin varlığına ihtiyaç duyulur.
Durumun yarattığı kaygıyla başa çıkmak için madde (anksiyolitikler ve alkol) kullanımında bir güvenlik önlemi olarak kaçınmanın maskelenebilmesi yaygındır.
Agorafobiden bahsederken panik bozukluklarından bahsetmek önemlidir çünkü vakaların %75’inde her iki bozukluk arasında bir ilişki vardır.
Agorafobinin Nedenleri
Agorafobi genellikle geç ergenlik ve erken yetişkinlik döneminde başlar ve hem sosyal olarak, işte hem de kişinin yaşamının diğer alanlarında ciddi sıkıntılara neden olur. Agorafobi için çeşitli olası tetikleyiciler vardır; bunların arasında aşağıda belirtilenlerin vurgulanması gerekir.
Kişisel özellikler
Bazı kişilik özelliklerinin agorafobinin tetiklenmesine katkıda bulunma olasılığı daha yüksek olabilir. ya da bu bozukluğun semptomlarını şiddetlendirecek özellikler: kaygıya karşı daha fazla duyarlılık, düşük atılganlık, sosyal geri çekilme eğilimi, olumsuz değerlendirilme korkusu, yüksek düzeyde içe dönüklük.
çocukluk deneyimleri
Çocuklukta yaşanan deneyimler ergende veya yetişkinde agorafobi oluşturabilir, Bu, ebeveynlerin hem aşırı korumacı hem de şefkatsiz olma özelliklerinin durumudur, çünkü Her iki durum da kişinin bağımsızlığının gelişmesinde sorunlara yol açabilir.bu da agorafobinin daha sonra tetiklenmesini kolaylaştırır.
şu da mümkün Çocukluk çağında yaşanan kaygı deneyimleri, örneğin bir çocuğun ebeveynlerinden travmatik bir ayrılıkla karşı karşıya kaldığında geliştirebileceği kaygı, Ergenlerde veya yetişkinlerde agorafobinin gelişiminde belli bir düzeyde mevcuttur. Bu nedenle çocuğun tepkilerini ve davranışlarını duygusal olarak düzenleyen, dolayısıyla yaşam boyunca ortaya çıkabilecek kaygılar veya ıstıraplar karşısında psikofizyolojik öz düzenleme kapasitesi kazanan bir bağlanma figürüne sahip olmak her zaman önemlidir.
Nihayet, Çocukluk döneminde olası cinsel istismar veya fiziksel istismarın dikkate alınması önemlidir, Bu risk faktörleri kişinin gelişimi sırasında çeşitli psikolojik sorunların ortaya çıkmasında da çokça mevcuttur.
Stresli olaylar
Kişide belirli düzeyde akut strese neden olan bazı yaşam durumları, agorafobi başlangıcına katkıda bulunabilir. En yaygın olanlardan bazıları kişiler arası, aile veya evlilik çatışmaları, önemli kişilerin ölümü veya hastalıkları, uyuşturucu kullanımı, iş/okul stresi veya mali sorunlar olabilir. Bu olaylar, belirli bir hassasiyete sahip kişilerde fobik davranışlara neden olabilir. Bu güvenlik açığı biyolojik, psikolojik ve çevresel değişkenlerin etkileşiminin bir sonucu olabilir.
Belirli durumlardan duyulan korkunun kazanılmasını etkileyebilecek olası faktörlere rağmen, Agorafobinin gelişiminde stresli bir olayın (veya bir dizi olayın) rol oynaması, ancak daha sonra çözümlenmesi ve sorunun devam etmesine katkıda bulunmaması olasılığını vurgulamakta fayda var.
Tam tersi de olabilir, yani Agorafobinin başlangıcında ve gelişmesinde rol oynamayan bazı stresli olaylar, daha sonra bunun devam etmesine veya ağırlaşmasına katkıda bulunabilir.
Travmatik deneyimler
Kendinizin veya başkalarının travmatik deneyimleri agorafobinin ortaya çıkmasında önemli faktörler olabilir. şu durumda:
- Kişinin doğrudan yaşadığı, ev dışında yaşanan travmatik olaylar
- Başkalarının ev dışında travmatik deneyimler yaşadığını görmek
- Başkalarının belirli durumlarda korku gösterdiğini görmek
Şahsen veya başkaları aracılığıyla yaşanan bu travmatik olaylar; panik atak, bayılma, boğulma, mide bulantısı veya aşırı terleme, agorafobi belirtilerine neden olur.
Yanlış atıf süreci
Yoğun kaygı, hatta panik atak hissettiğiniz bir durumla karşılaştığınızda, yaşadığınız bedensel duyumlar çevresel durumlarla ilişkilendirilir ve bu tür çevresel durumlar korkulan durumlara dönüşür, agorafobi yaratır, yanlış atfetme sürecine yol açar.
Bu aşırı kaygı durumları aslında tıbbi sorunlar, kişilerarası çatışmalar, hormonal değişiklikler, hipoglisemi, uyuşturucu kullanımı veya diğer stresli olaylar gibi faktörlerden kaynaklanabilir, ancak kişi bunları sonunda korktuğu belirli çevresel durumlarla ilişkilendirir: evden uzakta, insan kalabalığı, geniş açık alanlar…
Bu korku aynı zamanda genelleme yoluyla diğer çevresel durumlara da yayılabilir ve birçok durum ve ortamda korku, endişe ve hatta paniğe yol açabilir.
Agorafobi ve Panik Atak
Söylendiği gibi, Agorafobi hakkında konuşurken panik ataklardan bahsetmek önemlidir çünkü vakaların %75’inde her iki bozukluk arasında bir ilişki vardır.
Panik ataklarda, sorunun sürdürülmesinin büyük bir kısmı, panik atağın ilk bölümünde deneyimlenen içsel bedensel belirtileri yeniden yaşamanın anısından veya hissinden kaynaklanır. Bu durum, kişinin panik atağını tetikleyebilecek fiziksel, bilişsel ya da emosyonel belirtilerden kaçınmaya yönelik çaba göstermesine, aynı zamanda paniğe neden olan travmatik olayın meydana geldiği çevresel durumlardan da kaçınmasına yol açmaktadır.
Bu argümana göre agorafobi, panik atağının yarattığı bir sonuç olabilir, çünkü panikle başa çıkma stratejisi olarak yapılandırılmıştır; ya fobik uyaranın yokluğunda kaçınmaya çalışarak ya da varlığında kaçma ya da kaçma davranışlarını gerçekleştirerek. bu tür uyaranlardan.
Kendinizin veya bir yakınınızın agorafobi hastası olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçmekten çekinmeyin, size yardımcı olabiliriz. ¡Bize Ulaşın!
Laura Cruz Navarro, Aesthesis Psikologları Madrid’de psikolog
Referanslar
APA, Amerikan Psikiyatri Birliği (2014). Ruhsal Bozuklukların Tanısal ve İstatistiksel El Kitabı, 5. Baskı. Otizm spektrum bozuklukları (DSM-5). Panamericana Tıbbi Editoryal.
Barlow, D.H., Raffa, S.D. ve Cohen, E.M. (2002). Panik bozuklukları, fobiler ve yaygın anksiyete bozukluğu için psikososyal tedaviler. P. Nathan ve J. Gorman (Eds.), İşe yarayan tedavilere yönelik bir kılavuz (2. baskı, s. 301-335). Oxford Üniversitesi Yayınları.
Berger, F.K. (2020). Agorafobi. Medlineplus.gov.
García, JA (1999) Agorafobi için teşhis kriterleri.
Mayo Kliniği (nd). Agorafobi. Mayoclinic.org.
