Sigarayı bırakınca vücudumuzda neler olmaya başlar?

Sigarayı bırakınca vücudumuzda neler olmaya başlar? | Türkiye’de milyonlarca kişi sigara içiyor. TÜİK 2016 verisine göre 15 yaş üstü erkeklerin %40ı ve kadınların %13ü her gün sigara kullanmaktadır. Bırakmanın faydaları, yaşınız kaç olursa olsun, olağanüstüdür. Çünkü kalp hastalığı, felç veya kanser olma riskiniz azalıyor. Ancak sigaradan kaynaklanan zararlar tamamen ortadan kalkabilir mi?
Sanırım bu sigarayı kullanma miktarınız ve genetik yapınızla ilişkili bir durumdur.Biz yine de sigarayı bırakmaya karar verdiğinizde vücudunuzda ne gibi değişiklikleri gözlemleyebileceğinize burada göz atacağız.

Sigarayı bırakınca vücudumuzda neler olmaya başlar?

Ayrıca makale sonunda sigara maliyet analizi ve ne kadar sigara bağımlısı olduğunuzu ölçen bir test sizi bekliyor.

Haydi, o zaman başlayalım.

Sigarada yaklaşık 600 madde vardır ve yakılan her sigarayla birlikte açığa 7000 den fazla kimyasal çıkmaktadır. Bu maddelerin bazıları ve kullanıldığı alanlar tablo da yer almaktadır. Örneğin sigara da yer alan aseton kadınların kullandığı ojeyi sökmek için kullanılırken asetik asit saç boyasında temel bir bileşendir.

Sigaradaki Bu kimyasalların en az 69unun kansere neden olduğu bilinmektedir ve çoğu toksiktir.

Bu nedenle, dünyada önlenebilir ölüm sebeplerinin başında sigara içmenin yer alması sürpriz değildir.
Dünya üzerinde her yıl yaklaşık Türkiye nüfusunun %9u yani 7 milyon insan sigaraya bağlı nedenler ile hayatlarını kaybetmektedir. Araştırmalara göre sigara içenler içmeyenlere göre ortalama 10 yıl daha az yaşamaktadır. 1.3 milyar insan aktif sigara içerken bir anda sigarayı bıraktığında vücutlarında neler oluyor?

Cryer ve meslektaşları 1976 yılında bırakmanın yaklaşık ilk 20 dakikasından itibaren tansiyon ve nabzın normale döndüğünü bulmuşlardır. Çünkü, sigaradaki nikotin kalbi hızlandıran ve damarları büzen epinefrin ve norepinefrin salınımını arttırmıştır. Sigara içmeye başlanılan ilk 10 dakikadan sonra epinefrin %150 (44den 113 picograma/mL) ve norepifnefrin (227den 315 picograma/mL) çok az artmaktadır.

Bu etkiler aynı zamanda sigara içenlerin uzuvlarını soğuk hissetmelerine sebep olur. Bu arada, akciğerlerde yer alan bronşiyal tüplerdeki lifler de zararlı maddeleri dışarıya atmak için hareket etmeye başlamıştır.

Ek olarak, eller ve ayaklar şimdiden normal sıcaklıklarına dönmüştür.

2 saat içinde başlayan nikotin isteğiyle huysuzluk, uyku hali, gergin duygular ve hatta uyuma güçlüğü görülebilir. Nikotin vücutta normalden daha fazla dopamin salgılanmasına sebep olduğundan bunlar azalan dopamin karşısında beklenen fizyolojik tepkiler olarak ortaya çıkmaktadır.

8 saat sonra solunan temiz hava nedeniyle kanda karbon monokist seviyeleri normal bir seviyeye yaklaşacaktır.

Kanda oksijen, alyuvarlarda yer alan hemoglobin ile taşınır ve karbon monoksit oksijene göre hemoglobine yaklaşık 250 kat daha fazla bağlanma kapasitesine sahiptir. Bu durum karbon monoksit ve oksijenin hemoglobine bağlanması için rekabet etmesine yol açar ve bu savaşı okisjen kaybeder. Hemoglobin, solunum organından dokulara oksijen, dokulardan solunum organına ise karbondioksit taşıyan proteindir. Bu nedenle CO temizlenmesi sonucu oksijene yer açılır.

Ancak, uzun süreli içicilerde CO’ye maruz kalmaya bağlı organların ihtiyacı olan oksijeni karşılayabilmek için alyuvarların büyüme gösterdiği bulunmuştur.

Bu durum kanın yoğunlaşmasına ve tansiyon artışıyla vücutta pıhtı oluşma riskini arttırmaktadır. 24 saat sonra ilginç bir şekilde vücudun akciğerlerdeki toksinleri temizleme yolu olan öksürme artar. Ek olarak, sadece 24 saat içinde çeşitli koroner arter hastalıklarının gelişmesi riski azalmaya başlar.

48 saat sonra nikotin ve tüm metabolitler vücuttan temizledikten sonra hasar gören sinir uçları onarılmaya başlar.

Dildeki tat tomurcukları ise katran ve sigaradaki diğer kimyasallara bağlı az sayıda, düzleşmiş ve daha az damarlıdırlar. Bunlar yenilenmeye ve duyarlılık kazanmaya başlarken yiyeceklerin tadı daha iyi alınabilir ve aynı şekilde koku duyusu da gelişim kaydetmiş olabilir. Ancak, kronik içicilerde tat duyusu geri dönüşsüz hasar görmektedir.

72 saat sonra genellikle daha kolay nefes alıp vermeye başlarsınız.

Bunun nedeni, akciğerlerin içindeki bronşiyal tüplerin gevşemeye ve daha fazla açılmaya başlamasıdır. Bu, karbondioksit ve oksijen arasındaki hava değişimini kolaylaştırır. Bırakmanın faydalarını yavaş yavaş toplamaya başladınız. Tabi ki nikotin yoksunluğuna bağlı baş ağrısı, mide bulantısı ve krampların yanında endişe ve depresyon gibi duygusal semptomlarla nikotin yoksunluğu tavan yapabilir. Bu semptomlar kafein dahil en bağımlılık yapıcı maddelerde de görülmektedir.

Bir haftanın sonuna kadar sigara içmeden gelinebildiyse sigarayı bırakma başarı şansı 9 kat artmıştır.

Artık bu bir haftaya kadar yapılabiliyorsa, bu ömür boyu gerçekleştirilebilinir. İki haftanın sonunda akciğer kapasitesi %30 arttığından artık daha kolay nefes alıp verile bilinir. Ayrıca, daha kolay yürümeye de başlanmıştır. Ancak bu aşamadan sonra en kötüsü resmen bitmiştir. Ve bir ay sonra tip 2 diyabet ve kardiovasküler hastalıklar gelişmesi riski azalmıştır.
Artık burun tıkanıklığı ve egzersize bağlı nefes darlığı problemleri çok azalmıştır. Akciğerlerdeki liflerde büyüme başladı ve bunlar bakterilere karşı savaş vermede iyi askerlerdir. Üç ay sonra bir kadın hamile kalma olasılığını arttırmış ve erken doğum riski azaltmıştır.

Bırakmadan 6 ay sonra eski kullanıcılar stresli olaylar ile daha kolay başa çıkabildiklerini keşfetmişlerdir.

Ayrıca, solunum yolları sigarının toksin maddelerine maruz kalmadığından daha az iltihaplanmaya başlamıştır.

Böylece, artık daha az öksürmeye ve balgam çıkarma dönemi başlamıştır. Bu doğaldır, çünkü bu akciğerlerin temizlendiğini göstermektedir. Genel olarak, 3-9 ay arasında akciğerlerde biriken toz ve birikintilerin atılmasında görev alan ve hasar gören kıl benzeri yapılar yada başka bir adıyla silialar veya tüycükler neredeyse tamamen onarılmıştır.

Böylece, öksürme ve nefes darlığı gibi belirtiler neredeyse tamamen bitmiş ve enfeksiyon riski azalmıştır. 1 yılın sonunda doğrudan aterom oluşumu yani damarlarda oluşan yağ birikimleri veya hasarlı damar duvarları sonucu oluşan kalp hastalığı riski neredeyse yarı yarıya azalmış ve 3 yılın sonunda sıfırlanmıştır. North Carolina Üniversitesi’ne göre sigarayı bıraktıktan beş yıl sonra, sigara içmeye kıyasla akciğer kanserinden ölüm riski yarı yarıya azalmıştır.

10 yılın sonunda bırakanlar sigara içmeyen birinin akciğer kanserinden ölme riskiyle aynı riski taşımaya başlamaktadır.

Ayrıca sigarayla ilişkili ağız, yemek borusu, mesane, böbrek ve pankreas gibi en az 14 farklı kanser türüne karşı risk düzeyleri de azalmıştır. 15 yılın sonunda ise kalp krizi geçirme riski hiç sigara içmemiş birinin riskine eşit seviyeye gelmektedir. Bu nedenle 15 yıl sağlığınız ve genel refahınız için önemli bir dönüm noktasıdır. Tabi ki bu yönerge nihai değildir. Günlük ortalama kaç sigara içildiği veya kaç yıldır sigara kullanıldığına bağlı olarak vücudun iyileşmesi etkilenmektedir. Ne yazık ki, her zaman akciğerlerde bir miktar geri dönüşsüz hasar kalabilir ve çeşitli akciğer hastalıklarına karşı duyarlılık olabilir.

Her ne kadar bırakmak zor olsa da bırakmanın faydaları, neden olduğu zorluk ve zararlarının çok önündedir.

Sonuç olarak, bunları engellemenin en iyi yolu sigaraya başlamamaktır. Bu arada, sigarayı bıraktığınızda sağlığınız iyi yönde geliştiği gibi refahınız da artacaktır.

Çünkü, sigaraya bağlı çeşitli hastalıklara yönelik tedavi giderleriniz ortadan kalkacaktır.

Ayrıca, direkt sigara paketi üzerinden bir hesaplama da yapabiliriz.

Smokefree.gov adresinden sigarayı bıraktığımda kazancımın ne olacağını da hesaplayabiliyorum. Ayrıca, bu siteyi biraz daha detaylı incelerseniz bırakma yönünde de güzel eylemleri görebilirsiniz.

Şimdi kazancımızı bir örnek ile somutlaştıralım.

Örneğin, günde 20 adet/dal ya da bir paket sigara kullanıldığını kabul edersek günlük/haftalık/aylık/yıllık maliyetimin ne olduğunu hesaplayabilirim.

Haydi o zaman hesaplayalım. Sitede “How many cigarettes do you smoke per day?” alanına günde ortalama kaç adet sigara içtiğinizi giriniz. “How much do you pay per pack?” kısmına kullandığınız sigara paketinin dolar karşılığını giriniz. Örneğin, sigara paketi 15 TL ise, 1 dolar kurunu 5 TL aldığımızda sigara paketi 3 dolara karşılık gelir. En sonunda “calculate” butonuna tıkladığınızda sayfanın sağ tarafında sigara maliyetinizi dolar cinsinden göreceksiniz Ve gerçekten de ödediğiniz paranın muazzam derece de büyük olduğunu görebilirsiniz.

Örneğimizde ise günde bir paketten 20 yıl sigara içmek yerine birikim yapılsaydı 218.960 TL kara geçilebileceği bulunmuştur.

İlgili site sigara paketi hesaplamasında yıllık %6 zam uygulamaktadır. Sizce de artık bırakma vakti gelmedi mi? Ayrıca sigara insana zarar verdiği gibi doğaya da hasar vermektedir. Bunu en aza indirebilmek adına hayvan dostlarımızın yaptığı gibi sigara izmaritlerini lütfen çöp kutularına atalım.
ne kadar bağılımsınız testine geçelim?

Karl Fagerstrom tarafından sigaraya olan fiziksel bağımlılığın düzeyini saptamak amacıyla geliştirilen FNBT kapalı uçlu test altı sorudan oluşmaktadır. Sigaraya bağımlılık düzeyi arttıkça testten alınan puan artmaktadır.

Testten 5 puanın altında alanlar hafif,

5 veya 6 puan alanlar orta, 7 puan ve üstünde alanlar şiddetli nikotin bağımlısı olarak tanımlanmaktadır.

Haydi, sorulara geçelim
ve puanlarımızı not ederek test sonunda toplayarak ne kadar bağımlı olduğumuzu öğrenelim.
Soru 1. Günün ilk sigarasını sabah uyandıktan ne kadar sonra içersiniz?
A.İlk 5 dakika içinde ( 3 puan )
B.6-30 dakika içinde ( 2 puan )
C.31-60 dakika içinde ( 1 puan )
D.1 saatten sonra ( 0 puan )
Soru 2. Sigara içmenin yasak olduğu yerlerde sigara içmemek sizi zorlar mı?
A.Evet ( 1 puan )
B.Hayır ( 0 puan )
Soru 3. Günün hangi sigarasından vazgeçmek sizin için daha zordur?
A.Sabah ilk içilen sigara ( 1 puan )
B.Diğer zamanlarda içilen sigaralar ( 0 puan )
Soru 4. Günde kaç adet sigara içiyorsunuz?
A. 31 ve daha fazla ( 3 puan )
B. 21-30 adet ( 2 puan )
C. 11-20 adet ( 1 puan )
D. 10 ve daha az ( 0 puan )
Soru 5. Sabahları günün diğer zamanlarına göre daha fazla sigara içiyor musunuz?
A.Evet ( 1 puan )
B.Hayır ( 0 puan )
Soru 6. Yatmanızı gerektirecek kadar hasta olduğunuz zamanlarda da sigara içer misiniz?
A.Evet ( 1 puan )
B.Hayır ( 0 puan )

Evet testimizin sonuna geldik.

Umarım aldığınız puanlar yani notlarınız düşük çıkmıştır. Bu konuda tembellik yapabilirsiniz. Merak etmeyin, öğretmenleriniz bile sizi destekleyecektir. Neyse, aldığınız puanları yorumlara yazarak bizimle paylaşabilirsiniz.

Son olarak, sigarayı bırakmaya karar verdiyseniz profesyonel bir destek almak için

Sağlık Bakanlığının ALO 171 hattını arayarak detaylı bir bilgi alabilirsiniz.

Sevgiler!