Bebeklerde ve Çocuklarda Oyun Evreleri

Bebeklerde ve Çocuklarda Oyun Evreleri  | Dünyanın her yerindeki çocukların ne ile oynadıklarından çok nasıl oynadıkları önem taşımaktadır. Oyun evreleri, özellikleri bakımından birbirinden ayrılır. Parten sosyal oyunun gelişimindeki evreleri dört aşamada incelemiştir.

Bebeklerde ve Çocuklarda Oyun Evreleri

1. a) Tek Başına Oyun Evresi (0-23 ay): Bu evrede çocuklar tek başlarına oynamaktan hoşlanırlar. Daha çok kendi organlarıyla ilgilenirler. Nesneleri vurma, atma, nesne takibi, nesneler ile ses çıkarma en sevdikleri oyunlara örnektir. Parlak, canlı, renkli ve ses çıkaran oyuncaklar çocuğun çok hoşuna gider. 10-11 aylık iken birçok ince ve kaba motor becerisi kazandığı görülür. Genelde tek başına oynar, diğer çocuklarla bir arada olsa bile onları yalnızca kısa bir süre izler ve tekrar kendi oyununa döner. İki yaş öncesinden başlayarak ve 2 yaşta çocuk kendi denetimi ile hareket ettirdiği oyuncaklardan hoşlanır, taklit oyunları ve hayali oyunlar artar ve uzun süre oturarak oynamaktan sıkılabilir.
2. b) Paralel Oyun Evresi (24-35 ay): Çocuk diğer çocuklarla aynı ortamda, ancak diğerlerinden bağımsız olarak oyununu sürdürür. Seçilen oyun ve oyuncaklar birbirine benzeyebilir ancak bu dönemde olan çocuklar birbirlerinden ve çevrelerinden etkilenmeden, oyunlarına bireysel olarak devam ederler.
3. c) İş Birliğine Dayalı Oyun Evresi (36-47 ay): İlk önce iki üç kişilik gruplar halinde ve kısa sürelerle birlikte oynarlar. Daha sonra hem oyunların süresi uzar, hem de gruptaki kişilerin sayısında artmalar olur. Paylaşma duygusu geliştikçe, oyun grupları da oluşmaya başlar. İlgi duydukları oyunlara göre farklı zamanlarda, farklı gruplar içinde yer alırlar.
4. d) Kurallı Oyun Evresi (48 ay ve sonrası): Çocuklarda 4 yaşından sonra oyun kuralı anlayışı oluşmaya başlar. Oyunun ancak kurallara uymakla yürütülebileceğinin farkındadırlar. Bu evrede oyunlar cinsiyete göre farklılık gösterir. Kız çocukları evcilik, anne-abla rolleri, komşuculuk gibi oyunları tercih ederler. Erkek çocukları ise daha çok meslek oyunlarından, araba, uçak sürme, top oyunları, koşmaca, kovboyculuk gibi oyunlardan hoşlanırlar.

Bebeklerde ve Çocuklarda Oyuncak Seçimi

Oyuncaklar, çocuğun zihinsel, fiziksel ve psiko-sosyal gelişim alanlarını destekleyen, hayal gücünü ve yaratıcılığını geliştiren en değerli araçlardır.

Çocuğun yaşına ve gelişimine uygun oyun ve oyuncakları seçmek önemlidir. Yetişkinin çocuğu iyi tanıması, çocuğun gelişim aşamalarını ve oyun evrelerini çok iyi bilmesi uygun oyun ve oyuncak seçimi için gereklidir.

Oyuncak seçiminde öncelikle çocuğun yaşına, gereksinimlerine ve gelişim düzeyine dikkat edilmelidir. Küçük bebekler daha çok renkli bir çıngırak gibi, tüm duyularını uyaran oyuncaklardan hoşlanırlar. Bu oyuncaklar onların duyularının gelişimine önemli katkıda bulunur. Yeni yürümeye başlayan çocuklar, farklı renk, şekil ve boyutlardaki küpleri, kutuları doldurma boşaltma oyunlarını severler. İki yaşlarındaki çocuklar el becerilerinin ilerlemesiyle, geliştirebilecekleri basit legoları diğer oyuncaklara tercih ederler. Okul öncesi dönemdeki çocuklar ise her türlü nesne ile yaratıcı faaliyet ve resim yapmaktan hoşlanırlar.

İlk 2 yaş döneminde çocuklar tek başına oynamaktan zevk alırlar

Çevrelerini keşfetmeye çalışırlar. Özellikle ilk aylarda ses, şekil ve renklere karşı duyarlıdırlar. 0-6 ayda çıngıraklar, ses çıkaran oyuncaklar, içinde çok basit resimler, tercihen nesnelerin fotoğraflarının olduğu karton ya da kumaş kitaplar; 7-12 ayda doldurma boşaltma kutuları, büyük küpler, üst üste geçirilen halkalar, görsel ve işitsel duyulara yönelik hareketli oyuncaklar, büyükten küçüğe sıralanan kutular, basınca ses çıkaran oyuncaklar, büyük resimli kitaplar, bul-yap kutuları, el ile oynanacak büyüklükte toplar; 1-2 yaş grubunda tahta yap-bozlar, boyama kalemleri, itmeli çekmeli oyuncaklar, kova-kürek, bebekler, yumuşak hayvan oyuncakları, çay takımları, yemek setleri, örtüler, çeşitli taşıtlar, araba, traktör, tren, kalın mum boyalar (çocuklara özel, zehirli madde içermeyen), karalama için bolca kağıt, oyun hamuru, basit resimli kalın karton kitaplar, kapakları kaldırılan kanatlı kitaplar, büyük parçalı legolar önerilmektedir.

Üç yaş çocukları başkaları ile iletişim kurarak oynamaya başlarlar

Hayal gücüne dayanan oyunlardan hoşlanırlar. Oyuncakları ile konuşurlar, takla atarlar, topa tekme atarlar, yeni oyunlar yaratırlar ve bu oyunları uygularlar. 2-4 yaş grubunda oyun malzemeleri üç tekerlekli bisiklet, yap-bozlar, büyük legolar, müzik enstrümanları, yemek–çay takımları, tren ve araba setleri, garaj, çiftlik hayvanları ve çiftlik evi, vahşi hayvanlar, bebek evi ve insanlar, doktor takımı, parmak ve el kuklaları, kostümler, kalem ve kağıtlar, yapıştırıcı, oyun hamuru, boyalar, çocuk makası, kesmek için kullanılmış dergiler, basit mutfak aktiviteleri, basit hikaye cümleleri olan kitaplardır.