Dizel Araçta Rejenerasyon Yarıda Kesilirse Ne Olur?

Dizel Araçda Rejenerasyon Yarıda Kesilirse Ne Olur? DPF konusunda çok soru geldi.

• DPF dolmuş söktüreceğim.
• Nerede söktüreyim.
• Ne tavsiye edersiniz.
• DPF dolmuştu ve söktürdüm.
• İlk zamanlar gayet iyiydi. Ama şimdi yakıt artışı oldu.
• DPF’yi söktürdükten sonra enjektör arızası başladı.
• Tekrar yazılım atıldı ama aracın hızlanması eskisi gibi olmadı.

Peki DPF’nin dolduğunu nasıl anladınız?

Size ne dediler? diye sordum. Eksik ve yanlış bilgilere sahip olduklarını gördüm.

Bazı firmalar araç sahiplerine doğru bilgi vermediğinden aslında tıkanıklık sebebiyle yanmış olan arıza ışığının DPF dolduğu için yanmış olan bir arıza ışığı olarak değerlendirerek yanlış işlem yapılabilir veya öyle gösterilebilir.

Bildiğim şu ki bu DPF’nin içinde kıymetli madenler var ve çok iyi fiyatlara satılıyor.

Dizel Araçda Rejenerasyon Yarıda Kesilirse Ne Olur?

DPF arızasında iki durum söz konusu olur. Tıkanmayı oluşturan ana sebep kurumdur. Doluluğu oluşturan sebep ise kurum dur. Genellikle kurum ve kül birbiriyle karıştırılır. Kurum miktarı kaç grama çıkarsa ne olur?

Kurum miktarı ve diğer ifade ile partikül madde miktarı 25 grama kadar yükselebilir.

Buna tıkanıklık demek doğru olur. Araç tıkanıklığı otomatik olarak temizler. Önceki makalelerimizde rejenerasyon adı verilen bu işlemi çok detaylı olarak anlatmıştım. Kurum 25 gramı açtığında arıza ışığı yanar ve kurumun temizlenmesi için bazı işlemler yapmamız gerekir. Fakat kurum 40 gramı aştığında artık bu ciddi bir sorundur. Bu seviyeye ulaştığında DPF doluluğundan söz edebiliriz. DPF’nin yerinden sökülüp fiziksel olarak temizlenmesi gerekir. Maalesef araç üreticileri nasıl olsa

DPF kendi kendini temizliyor diye de DPF’nin periyodik temizliği ile ilgili bilgi vermemişler.

Ben de DPF üreticileri ile yazışma yaptım. Aldığım bilgi de DPF içerisindeki kül’ün 80- 110 bin km veya ortalama 1500 saatlik şehir içi sıkışık dur-kalk trafiğinde kullanım sonucunda sökülüp fiziksel olarak temizlenmesi tavsiye ediyorlar. Bu arada külün birikmesi çok yavaş olduğundan DPF’nin kullanılamayacak hale gelmesi ortalama 200 bin kilometredir. Kurum çok hızlı DPF’ de birikebilir ancak külün birikmesi çok yavaş olur. DPF rejenerasyona girdiğinde birçok kullanıcı bunu fark etmez. Rejenerasyon işlemi yapılırken aracı stop edebilir. Bu sırada kurumlar çok yüksek sıcaklıkta olduğu için tam yanıyorken yanma işlemi durur ve kurumlar DPF’ nin gözeneklerini tıkayarak katranlaşır.

Egzoz gazı çıkışını kısıtlar.

Hatta bu kurum ve katran tabakası üst üste biriktiğinde katılaşarak taşlaşır. Çok kısa bir sürede DPF içerisinde temizlenmesi zor olan bir doluluk oluşturur. Bu durum dpf rejenerasyon işleminin önemli ve pek bilinmeyen kısımdır. Evet şimdi canlı olarak başlamış olan bir rejenerasyon durduğumuzda bakalım ne oluyor?

DPF modu 3 oldu.

Biraz sonra DPF sıcaklığı yavaş yavaş yükselecek. Kurum miktarı 22-23 gram civarında. Bakın DPF sıcaklığı gittikçe yükseliyor. Aracın devri 1500 d/dak. Normal yanma işleminde kurumların yanması için 3000 devire çıkılmasına gerek olmadığını görmüş oluyoruz. Rejenerasyon başladı ve kurum miktarı yavaş yavaş aşağıya doğru inecek. DPF basınç farkı 60, 65, 66. Evet şimdi kurum miktarı aşağıya doğru inmeye başladı. Rejenerasyon işlemi başladı. Aracı stop edelim.

Şu an aracı yavaşlatıp durdurayım. Evet aracı yavaşlattım. Durduruyorum ve aracı durdurdum

DPF sıcaklığı 580 derece hız 0. Durduk ama TDPF soğumuyor. Yani ECU tekrar araç hareket edebilir diye DPF’yi soğutmuyor. Şimdi kontağı kapatacağım. Evet kontağı kapattım. Bilgi
için: Rejenerasyon başladığında start-stop devre dışı kalıyor. Şimdi tekrar aracımızı çalıştıralım bakalım ne olacak? Şu an DPF modu 1 de. Kurum miktarı 21.19 da kaldı. DPF yavaş yavaş soğuyor. Yani siz farkında olmadan rejenerasyon başladığında aracı stop ederseniz DPF yanma işlemi duruyor ve DPF sıcaklığı gittikçe düşüyor. DPF’deki kurumların hepsi yanamadı. Başarısız bir rejenerasyon olmasına sebep olduk. Araç İlk fırsatta rejenerasyonu yenilemek için egzoz sıcaklığını tekrar yükseltecek. Elbette uygun sürat, uygun devir ve diğer uygun şartların sağlanması gerekiyor. ECU bu şartların oluşmasını bekliyor.

DPF doluluğu 23 grama geldi. Hatta 24 grama doğru yükseliyor.

Rejenerasyon bir türlü yeniden başlamadı. 25 gram ulaşınca DPF modu tekrar 3 e geldi. Ve şimdi nihayet tekrardan DPF sıcaklığı yükselecek. Arkadaşlar, kurum miktarı azalmaya başladı. 24,42 gramdan 24 grama ve aşağıya doğru iniyor. Evet yanma işlemi başladı. Ve yanma devam ediyor. Aracın ECU’su DPF girişindeki sıcaklık ve çıkışındaki sıcaklık farkına bakarak yanma işleminin tamamlanıp tamamlanmadığına karar veriyor. Yani giriş sıcaklığı 595 derece çıkış 650 derece ise bu durumda yanma devam ediyor demektir.

İkisi eşit olduğunda yanacak kurum kalmamış oluyor.

Çünkü kurumlar yanarken DPF’ nin içindeki sıcaklığı yükseltiyor. Kurumlar yanmaya başladığı zaman aracın motor sesinde değişiklik duyarsınız. Daha gürültülü ve hırıltılı çalışır. Camı açayım dinleyin. Duyabiliyor musunuz farklılığı? DPF modu 3 de. Şu an trafik ışıklarında bekliyorum. Bu şekilde kısa süreli durmalarda DPF sıcaklığını azalmıyor. Normalde devir 850-875 civarında olur. Ancak rejenerasyon başladığında rolanti devri 900d/dak yükselir.

Evet nihayet kül miktarı da bir anda düştü. Çünkü yanma tamamlandı ve DPF modu 1 oldu. DPF basınç farkı da 5,6,7 mbar seviyesine geldi. Normal seviyesi budur. Gördüğünüz gibi rejenerasyon yarıda kesilse bile sonraki ilk çalışmada motor sıcaklığı 90° ulaşır ulaşmaz (birkaç tane daha şart vardır) bu şartlar sağlandığında rejenerasyon işlemi kaldığı yerden tekrar devam eder. Ama hava koşulları ya da başka sebeplerden dolayı motor yeterli sıcaklığa yükselememişse veya kısa mesafe sürüp örneğin 10 kilometre gibi aracın tekrar stop ederseniz rejenerasyon işlemi başlayamaz. Kalan kurumların üzerine yeni oluşan kurumlarda ilave olur ve tıkanıklık çok artar.

Bu durumda sarı arıza ışığı yanar.

Başarısız rejenerasyon sayısı 10 kez olursa (genelde araçların ECU ya kayıtlı olan maksimum başarısız rejenerasyon sayısı 10 dur) artık kurum miktarı 35 gram seviyesine ulaşmış demektir. Bu sarı arıza ışığını dikkate almayıp gerekli önlemi almazsanız ve aracı kullanmaya devam ederseniz doluluk çok kısa bir sürede 40 gramı geçer ve kırmızı arıza ışığı yanar. İşte bu durumda sizin yapabileceğiniz çok bir şey yok.

DPF içindeki kurum ve kül arttıkça aktif rejenerasyonların sayısı artarak fazla yakıt tüketimine, aşırı yüksek sıcaklıklara ve turbo şarja zarar verecek yüksek geri basınca neden olur. DPF içindeki kurum ne kadar uzun süre kalırsa gözeneklerde sertleşerek taşlaşır ve tıpkı bir kaç gibi egzoz gazının dışarıya çıkmasını engeller. Bunu bir örnek vermek gerekirse: Evlerde kullandığımız sobayı yaktığımızda odun ve kömürün yanması sonucu oluşan külü, soba kovasını boşaltmadan dışarıya atamadığımız gibi kurumların yanması sonucu oluşan külde DPF’ den dışarıya atamayız. İşte bu sebeple DPF üreticilerinin 80/110 bin kilometrede DPF’yi sökün ve temizletin demelerinin sebebi budur. DPF’nin mekanik olarak sökülüp yıkama veya çok yüksek basınçlı hava ile temizlenmesi gerekir. Yüksek basınçlı hava bu işlemde çok daha başarılı oluyor. Su ile yıkamada tıkanıklığın daha da arttığı birçok vaka var. Şimdi burada şunu özellikle belirtmemiz gerekir. Arıza ışığı yanmadan tedbir olarak

DPF’yi nasıl temizleyebilirim? diye sorarsanız

DPF sıcaklığının kaç derecede olduğunu bir cihaz ile görmeniz gerekir. Yani 3000 devirde aracı saatlerde sürerseniz bile egzoz gazı sıcaklığı yükselmediği için rejenerasyon işlemi başlamaz. Bunu daha önce de söylemiştim. Dolayısıyla boşuna zaman ve para harcarsınız. Bu sürüş şeklinden fayda görmeniz için aracın

A) arıza ışığını yakmış olması şartı vardır.

B) DPF temizleyici yakıt katkısı kullanmanız gerekir.

Arıza ışığı yandığında DPF sıcaklığı ECU tarafından otomatik olarak yükseltilmeye programlıdır.

Yani motor ısındıktan sonra 3000 devire geldiğinizde bir müddet sonra otomatik olarak rejenerasyon işlemi başlar.

Kurumlar yanar, DPF boşalır.

Hatta siz yolda giderken arıza ışığı kendiliğinden söner. Bu arada serviste yapılan DPF temizleme işleminde DPF tamamen temizleneceğini garanti etmez. Çünkü yetkili servislerde DPF’ yi fiziksel olarak temizleme işlemi yapılmaz. Yani mekanik olarak sökülüp bir makineye bağlayıp yıkama veya havayla temizleme işlemi yapılmaz. Sadece yerinde rejenerasyon yapılır. Bu sayede kurumlar yakılarak atılsa bile kül atılamaz. Tıkanıklık kurumdan değil de fazla birikmiş olan külden kaynaklı ise arıza ışığını sönse bile birkaç yüz kilometre sonra tekrar yanar.

Taner Aydın